انتقال جنین در مرحله بلاستوسیست

به طور معمول انتقال جنين در روش هاي کمک باروري (لقاح خارج رحمی)، دو روز بعد از گرفتن تخمک (اووسيت) یعنی در مرحله امبریو یا زمانی که جنين در مرحله 2 يا 4 سلولي به سر مي برد، صورت مي گيرد که در واقع زمانی است که به طور طبيعي تخمک پس از لقاح به رحم مي رسد و شرايط محيطي مناسبي براي بقاي جنين در رحم وجود دارد. اما در شرایطی می توان با توجه به تعداد تخمک های لقاح یافته، شرایط و سابقه بیمار و صلاحدید متخصص جنین شناسی، به منظور انتخاب جنین بهتر با رشد و کیفیت مناسب و بهبود کیفیت لانه گزینی جنین، کشت جنین ها و  انتقال آن ها را تا روز سوم و یا مرحله بلاستوسیست ادامه داد؛ زیرا انجام موفقیت‌آمیز بارداری مستلزم اتصال بلاستوسیت به دیواره رحم می‌باشد.

در حقیقت بلاستوسیت جنین یا رویانی است که بعد از لقاح، مدت 5 تا 6 روز رشد کرده است و به دو نوع سلول مختلف تقسيم شده است. سلول هاي سطحي(تروفكتودرم) که نهايتا جفت را تشكيل مي دهند و توده سلولي داخلي که تبديل به جنين مي شوند . يك بلاستوسيست سالم در روز ششم از مخاط پوششي خود ( زونا پلوسيدا ) سر بر مي آورد و 24 ساعت پس از سر بيرون آ وردن در مخاط داخلي رحم قرار مي گيرد .

برای رسیدن به مرحله بلاستوسیت، جنین درون انکوباتور (Incubator) در بخش جنین شناسی کشت داده می‌شود تا جنين تکامل بيشتري پيدا کند که در طی این مرحله، جنین هایی که اختلالات ژنتیکی یا کروموزوم غیر طبیعی دارند از بین می روند؛ بنابراین پس از طی این زمان و رشد مناسب جنين، می توان یک یا حداکثر دو جنین را که کيفيت بهتر و پتانسيل رشد بـیشتری دارند، برای انتقال به درون رحم زن انتخاب نمود و عمل انتقال را انجام داد که همین امر خود مي تواند بر روي موفقيت روش هاي کمک باروري تاثير گذار باشد.

از سوی دیگر فعال شدن ژنوم جنيني (محتوای ژنتیکی هر فرد شامل DNA هسته، کلروپلاست و میتوکندری) پس از مرحله 4 يا 8 سلولي رخ مي دهد، بنابراين تعيين کيفيت جنين براساس ژنوم جنيني در روز دوم امکان پذير نبوده و انتخاب جنين بصورت دقيق صورت نمي گيرد . اين درحالي است که انتقال جنين با کيفيت مناسب باعث افزایش موفقيت به ميزان 40 تا 50 درصد در روش هاي کمک باروري مي باشد.

همچنین تعداد جنین‌های انتقالی در مرحله بلاستوسیست کمتر از تعداد انتقال آنها در مرحله امبریو (در دو روز اول) می باشد؛ زیرا قدرت اتصال بلاستوسیست به جداره رحم در مقایسه با مراحل تکاملی قبلی جنین بسیار بیشتر است. امروزه در اکثر کشورهای دنیا تنها یک بلاستوسیست در هر سیکل درمانی منتقل می‌شود  که این امر خود یکی از مزایای انتقال جنین در مرحله بلاستوسيست می باشد زیرا از اهداف اصلی لقاح آزمایشگاهی، ايجاد حاملگي تك قلويي داخل رحمي است که در این روش می توان جنین هاي كمتر و با کیفیت مطلوب تری را منتقل نمود که باعث کاهش احتمال حاملگي چند قلويي و عوارض ناشی از آن و افزایش آمار زايمان هاي سالم می شود.

علیرغم فوايد انتقال جنين در مرحله بلاستوسيســت مانند افزایش احتمال لانه گزینی، كـاهش خطر چندقلويـي و امكـان بررســي و ارزيابي ژنتيكي جنين، انتقال بلاستوسيست براي همه زوج ها مناسب نيست و مقداري ريسك نیز دارد. در تعداد كمي از بيماران، هيچكدام از جنین ها به مرحله بلاستوسيست نرسيده و به تدريج از بين مي روند که اين موضوع به از بين رفتن كل جنین ها مي انجامد.

 تصميم گيري براي كشت و انتقال بلاستوسيست به عواملي بستگي دارد كه شامل سن بيمار، سن تخمك، تعداد تخمك هاي بارورشده، موفقيت قبلي لقاح خارج از رحمي، و شايد مهمتر از همه اينها كيفيت جنین (رويان) و شمارش سلول در روز سوم انجام كشت مي باشد.

اما بر اساس تحقیقات كشت و انتقال تا مرحله بلاستوسيست براي بيماران جوان تر، بيماراني كه از اهداكنندگان جوان تر تخمك دريافت مي نمايند، بيماراني كه پاسخ دهنده خوبي هستند (تخمك بيشتري توليد مي كنند) و يا بيماراني كه لقاح خارج از رحمي قبلي موفقيت آميزي داشته اند، نتایج بهتری را به دنبال داشته است.

فرآیند انتقال بلاستوسیت

انتقال بلاستوسیت همانند انتقال جنین در مرحله مورولا به رحم است با این تفاوت که اتصال جنین به جداره رحم بعد از 3-2 روز انجام می‌شود زیرا بلاستوسیت 6-5 روز قبل از انتقال، مراحل تکاملی خود را در بخش جنین شناسی درون انکوباتور طی نموده است.