عارضه بیضه نزول نکرده یکی از شایعترین ناهنجاریهای مادرزادی در پسربچههاست که باید حتماً تا یکسالگی درمان شود که در صورت غفلت والدین و درمان نشدن آن تا قبل از یک سالگی موجب ناباروری و عقیم شدن آنها میشود.
حدوداٌ 34 نفر از هر 1000 نوزاد یا به عبارتی 4/3 درصد پسر بچههایی که به دنیا میآیند در بدو تولد با این عارضه همراه هستند که معمولاٌ پایین بودن وزن نوزاد پسر در بدو تولد یا نارس به دنیا نوزاد، شانس وقوع این اتفاق را بیشتر می کند.
بیشتر نوزادانی که به این عارضه مبتلا هستند، به خودی خود طی 3 تا 6 ماه اول پس از تولد، همزمان با رشد و تکامل نوزاد، بیضه پایین میآید ولی چنانچه در پسر بچهای در پایان اولین سال تولد بیضه پایین نیامد، نیاز به درمان برای اصلاح این ناهنجاری وجود دارد.
هنگامی که نوزاد در دوران جنینی در داخل رحم مادر به سر میبرد، بیضهها در داخل شکم و در مجاورت کلیهها قرار گرفته اند که به مرور زمان با رشد کودک، کلیهها به سمت بالا صعود کرده تا در موقعیت طبیعی خود قرار گیرند و از مجاورت کلیهها جدا شده و در مسیری طبیعی وارد لگن میشوند. سپس در کشاله ران وارد کانالهای اینگوینال میشوند تا از این مسیر وارد کیسه شوند.
در مواردی، به دلایل گوناگونی که بیشتر آنها هورمونی هستند، سیر حرکت آن به سمت پایین با توقف روبرو میشود و نوزاد به دنیا آمده دارای یک بیضه در کیسه خواهد بود یا هیچ بیضهای در کیسه نخواهد داشت. در صورتی که کودک به یک سال تمام برسد و بیضه در داخل کیسه قرار نگرفته باشد، آنگاه نیازبه درمان قطعی وجو دارد.
از یک سال و نیمگی به بعد تغییرات غیر قابل بازگشت در سلولهای بیضه نزول نکرده اتفاق میافتد که این تغییرات احتمال ناباروری پسران در آینده را افزایش خواهد داد.
در رابطه با این عارضه، چند عارضه ی دیگر نیز ممکن است روی دهد که یکی از آن ها، افزایش ریسک پیچخوردگی طناب بیضه است. این یک پروسه بسیار حاد و دردناک است و یک زمان طلایی 4 تا 6 ساعته دارد که در صورت عدم تشخیص درست و اصلاح نشدن این عارضه، بیضه از بین خواهد رفت که در عارضه بیضه نزول نکرده این اتفاق بیشتر روی خواهد داد.
عارضه بعدی که این کودکان را تهدید میکند، بالا رفتن احتمال ابتلا به سرطان بیضه است. یعنی این افراد حدوداً 6 تا 8 برابر جمعیت عادی و یا بر اساس تحقیقاتی دیگر10 تا 12 برابر جمعیت عادی شانس ابتلا به سرطان را خواهند داشت؛ چرا که این افراد به طور مادرزاد دارای ساختمان جنسی مشکل داری هستند.
عارضه ی سومی که این کودکان با آن مواجه هستند، ناباروری است که البته این مشکل در شکل بیضههای نزول نکرده که به صورت یکطرفه است، نسبت به سایر افراد نرمال جامعه خیلی بیشتر نیست، ولی در افرادی که بیضهها به شکل دو طرفه نزول نکرده باشند، در 50 درصد موارد ممکن است باعث ناباروری کودک در آینده شود.
از آنجا که تغییرات غیرقابل بازگشت در سلولهای زایا در این عارضه پس از یک سال و نیمگی روی میدهد، باید درمانها روی پسربچه دارای بیضه نزول کرده ایی که بیشتر از 6 ماه سن دارد، شروع شود تا به نوعی تا پایان سال اول تکلیف این بیماری در مورد انجام جراحی مشخص شده باشد.
برای درمان بیضه نزول نکرده معمولاٌ با استفاده از جراحی، باید آن را پایین آورد. در برخی موارد ممکن است طناب بیضه کوتاه باشد که در این صورت درمان و جراحی در دو مرحله صورت میگیرد؛ یعنی یک عمل جراحی را به سنین بالاتر موکول میکنند و بعد آن را پایین میآورند.
در نهایت این که باید در پایان سال اول تولد جراحی انجام شده باشد و بیضه در موضع طبیعی خود در داخل کیسه قرار گرفته باشد.
بیضهها در موجودات خونگرم و پستانداران در داخل شکم قرار دارند اما در انسان در داخل کیسهای در خارج بدن قرار دارند زیرا دمای داخل کیسه یک درجه سانتیگراد نسبت به دمای مرکز بدن پایینتر است و به عبارتی دیگر کیسه یک درجه خنکتر است. که این خنک تر بودن عامل کارکرد طبیعی آن است؛ یعنی زمانی که نوزاد بالغ شد؛ در این محیط خنک، کار بهتری از نظر اسپرمسازی انجام خواهد داد. در نتیجه وجود آن به داخل کیسه قانون طبیعت است و حتماً می بایست بیضه کودک در یک سالگی در داخل کیسه قرار گرفته باشد.
ممکن است بسیاری نگران بیهوشی ناشی از جراحی برروی کودک باشند، در صورتی که کبد نوزاد پس از 6 ماهگی در برخورد با داروهای بیهوشی مانند یک فرد بزرگسال عمل میکند.
در نتیجه هیچ خطری کودک را از نظر بیهوشی تهدید نخواهد کرد مگر در مواردی خاص که در این صورت پزشک بیهوشی در صورت وجود بیماری پیشنهاد میدهد که این جراحی در سن بالاتر انجام گیرد.
از آنجایی که این جراحی به بیهوشی نیاز دارد، قبل از 6 ماهگی این جراحی انجام نمیشود زیرا بیهوشی در کودکان زیر 6 ماه به صورت اتفاقی ممکن است با مشکلاتی همراه شود؛ بنابراین درمان با جراحی را باید پس از 6 ماهگی و تا یک سالگی انجام داد.
منبع : سلامت نیوز - علی حمیدی مدنی متخصص کلیه و مجاری ادرار