تغذيه نقشي اساسي در سلامت ايفا ميکند به طوري كه حتي بر باروري نيز تاثيرگذار مي باشد. بنابراين افرادي كه تمايل جهت اقدام به بارداري دارند، بايد نگاهي مجدد به بشقاب غذايشان بيندازند. بعضي مواد غذايي باعث افزايش کيفيت اسپرم و تخمک ميشوند و قدرت باروري را در هر دو جنس بالا ميبرند و بعضي ديگر از مواد غذايي باعث كاهش آن مي شود.
به طور كلي الگوي تغذيه صحيح در طولاني مدت، بيشتر از تغييرات کوتاهمدت هنگام لقاح موثر است. البته مسائل بسيار زيادي در کاهش ميل جنسي و قدرت باروري دخيل هستند که رفع آنها بيش از تغيير رژيم غذايي ميتواند تاثيرگذار باشد.
مواردي كه در زير به آن ها اشاره شده، مواد غذايي و نكاتي هستند كه بر اساس تحقيقات به قدرت باروري كمك مي كنند:
1. ويتامينهاي A و D: دستگاه توليدمثل از سلولهايي ايجاد شده که توان تکثير زيادي دارند. براي اين تکثير، بدن نيازمند ويتامين A، اسيدهاي چرب امگا 3، روي و ويتامين D است. اين چهار ماده در تعداد زيادي از مواد غذايي وجود دارند كه مصرف آنها علاوه بر افزايش قدرت باروري، تاثير مثبتي بر عملکرد تمام ارگانهايي که سلولهايي با تکثير بالا دارند مثل دستگاه تنفس، گوارش و کليه ميگذارد. ويتامين A در ميوه و سبزيهاي رنگي، شير و کره، تخممرغ و جگر ويتامين D در کره، جگر و تخممرغ، روي در گوشت، آجيل و دانههاي روغني و اسيدهاي چرب امگا 3 در ماهي و در روغن سويا و گردو وجود دارد.
2. گوشت قرمز: علي رغم اين كه در رژيم غذايي روزانه بيشتر به مصرف سبزيهاي توصيه شده است، اما در زمينه باروري بر مصرف سبزيها تاکيد زيادي نميشود. با افزايش استفاده از سبزيها و لبنيات، محيط بدن «قليايي» ميشود در صورتي که با مصرف بيشتر گوشت قرمز بهخصوص گوشت گوسفند و ادويههاي گرم مثل زنجبيل و دارچين، محيط بدن اسيديتر ميشود. بر اساس مطالعات، رژيمهايي که باعث اسيدي شدن محيط بدن ميشوند، قدرت باروري را افزايش مي دهد و احتمال تولد نوزاد پسر را بيشتر مي كند.
3. اسيدآمينه ضروري: اسيدآمينه «ال آرژنين» از دسته ترکيباتي است که در کشور ما و در دنيا زياد روي آن کار شده است. اين اسيد آمينه در تمام مواد غذايي وجود دارد و مکملهاي آن به صورت غليظ شده نيز وجود دارد. کار ال آرژنين گشاد نمودن عروق است و همين موضوع توانمندي جنسي را افزايش ميدهد. ال آرژنين در بدن ما به نيتريت اکسايد تبديل ميشود که ضدالتهاب است و مانع از ابتلا به بيماريهاي التهابي ميشود و در نتيجه تضمين كننده سلامت دستگاه توليد مثل مي باشد.
4. رسيدن به وزن مطلوب: به بانواني که براي بارداري اقدام كرده اند ولي موفق نشده اند، توصيه ميشود در صورتي كه چاق هستند و يا اضافه وزن دارند،ابتدا وزنشان را كاهش دهند و بعد براي بارداري تلاش کنند زيرا بالا بودن توده چربي بدن، چربي خون و کبد چرب، موجب كاهش قدرت باروري را مي شود.
بعد از رسيدن به وزن مطلوب و کاهش وزن، خانم نبايد تا 3-2 ماه بعد از پايان رژيم، اقدام به بارداري كنند تا در اين مدت با مصرف ريزمغذيها تقويت شود و با مصرف مکمل ها مانع کمبود کلسيم و آهن شود.
همچنين به خانمهاي لاغري که حجم توده بدنيشان 18 و کمتر از آن است، توصيه مي شود قبل از ازدواج افزايش وزن داشته باشند و در محدوده وزن طبيعي قرار بگيرند. اين خانمها به دليل وزن پايين آمنوره ميشوند يعني گاهي 3 ماه عادت ماهيانه نميشوند و كه اين امر باعث كاهش قدرت باروريشان مي شود.
5. يد: کمبود يد نيز بسيار مهم است. با شيوع توليد نمك هاي بدون يد، مصرف مکمل يد قبل از بارداري بسيار مهم است زيرا کمبود آن ميتواند باعث عوارض جبرانناپذير در جنين شود و او را تا آخر عمر ناتوان کند.
6. اسيدفوليک: مصرف اسيد فوليک به عنوان مهمترين ريزمغذياي نبايد فراموش شود. بهتر است بانوان بعد از ازدواج مصرف اسيد فوليک را آغاز کنند؛ زيرا قرصهاي جلوگيري از بارداري متابوليسم اسيد فوليک را کم ميکنند. از طرف ديگر نيز هميشه احتمال بارداري ناخواسته وجود دارد كه کمبود اسيد فوليک در دوران بارداري همراه با عارضه هاي زيادي خواهد بود.
منبع : پايگاه اطلاع رساني هفته نامه سلامت
دكتر احمد ساعدي - متخصص تغذيه و رژيمدرماني دانشگاه علوم پزشكي تهران